Disk Fıtıklaşması Nedir?
Omurga kemikleri (vertebralar), kemiklerin arasında yastık görevi gören ve hareketi sağlayan diskler tarafından ayrılmıştır. Fıtıklaşmış bir disk, diskten dışarı doğru omurganın baskısı nedeniyle taşma olması ve etraftaki sinirlere baskı yaparak ağrıya yol açmasıdır. Diskler baskının etkisiyle olduğu yerden başka bir yere doğru itilebilir veya gerilmenin etkisiyle sadece yırtılarak kalabilir. Bu da komşu sinirlere baskı yaparak ağrı, uyuşukluk veya güçsüzlüğe yol açabilir. Bazen ise herhangi bir şikayete yol açmayabilir.
Omurga boyunca (boyundan kuyruk sokumuna dek) her kısımda fıtık görülebilmektedir. Ancak en sık belde, ondan sonra boyunda ve nadiren de sırtta görülür.
Tanı
Fıtık tanısı klinik muayene ve görüntüleme yöntemleri ile konur. Beyin cerrahi uzmanı tarafından yapılan nörolojik muayene bu noktada oldukça önemlidir. Ardından da teşhisi kesinleştirmek için sıklıkla tomografi, MR ve/veya EMG yapmak gerekebilir. Fıtığın sık görülen semptomları;
- Bel fıtığında bir veya her iki bacağa yayılan ağrı (kalça, uyluk ve baldır boyunca)
- Boyun fıtığında bir veya her iki kola yayılan ağrı
- Etkilenen uzuvda uyuşma, karıncalanma hissi
- İstirahatte bile ağrı duyulması
- Etkilenen uzuvda kuvvet kaybı
- İdrar veya gaita kaçırma
Tedavi
Boyun fıtığında sıklıkla kollar veya kollarla birlikte bacaklar etkilenmektedir. Bel fıtığında ise bacaklar etkilenir. Etkilenen uzuvda ani gelişen güç kaybı olması, idrar-gaita tutamama veya güçlü ağrı kesicilere rağmen ağrının hafifletilememesi durumlarında hızlıca ameliyat gerekir. Diğer durumlarda ise ameliyattan önce diğer tedavi yöntemlerine başvurulur. Bu tedaviler;
- Ağrı kesici ve kas gevşeticiler
- Fizik tedavi yöntemleri
- Algolojik tedavi (epidural steroid enjeksiyonu)
Cerrahi tedavide mikroskopi, endoskopi ve diğer yöntemlerden faydalanılır. En sık kullanılan yöntem mikroskopik diskektomi yöntemidir. Cerrahi mikroskop kullanılarak yapılır. Hastaların %1-2’sinde endoskopik yolla fıtık ameliyatı da yapılabilmektedir. Henüz çok büyük boyuta ulaşmamış fıtıklarda ise yanlış bir şekilde “lazer” olarak bilinen “intradiskal radyofrekans” veya “plazma termablasyon” yöntemleri kullanılabilmektedir. Yine küçük fıtıklarda “perkütan diskektomi” yöntemi ile fıtık temizlenebilmektedir. Fıtığa eşlik eden bel kayması (spondilolistezis) veya dejeneratif omurga hastalığı varsa, fıtık temizliği ile birlikte vida ve plaklar kullanılarak spinal füzyon cerrahisi de yapmak gerekebilmektedir.